Mimo, iż wózki widłowe wykorzystywane są niemalże we wszystkich zakładach produkcyjnych, fabrykach czy centrach logistycznych, każdego roku dochodzi do wielu wypadków właśnie z udziałem tych maszyn.
Zgodnie z danymi zawartymi w raporcie
Widlak List 2017, całkowita liczba wypadków przy pracy w 2016 wzrosła o 0,3% w stosunku do roku poprzedniego.
Jeżeli chodzi o ilość wypadków z udziałem wózków widłowych, nie zanotowano znaczących zmian jednak warto podkreślić, iż od kilku lat wskaźnik wypadków śmiertelnych z udziałem wózka widłowego pozostaje na stałym poziomie (około 20 ofiar rocznie).
Pomimo iż statystyki wypadków z udziałem wózków widłowych w Polsce są znacznie lepsze niż np. w Wielkiej Brytanii, gdzie średnia roczna liczba ofiar śmiertelnych w tego rodzaju wypadkach wynosi 85, warto podjąć wszelkie starania aby zminimalizować istniejące ryzyko.
Dlaczego wózki widłowe zaliczyć należy do urządzeń o podwyższonym stopniu ryzyka?
- Wózek widłowy mimo małego gabarytu może niekiedy ważyć nawet 4 tony, czyli ponad 2 razy więcej niż średniej wielkości samochód.
- Pomimo dużej wagi, wózki widłowe niekiedy poruszać mogą się z prędkością nawet 25km/h.
- Hamulce wózka widłowego najczęściej umieszczone są z przodu natomiast większość jego masy umieszczona jest z tyłu. Ten nierównomierny rozkład masy często utrudnia obsługę (sterowność) wózka widłowego oraz wydłuża drogę hamowania.
- Tylny napęd większości wózków widłowych stwarza ryzyko przewrócenia podczas szybkiego dokonywania dużych zwrotów.
- Ładunek przewożony wózkiem widłowym umieszczony jest z przodu, co ogranicza widoczność operatora.
- Przy pomocy wózka widłowego przenoszone są ładunki o dużej masie, które bardzo często składowane są na dużych wysokościach (magazyny wysokiego składowania). Jest to połączenie, które niesie ze sobą ryzyko wypadków.
Najczęstsze typy wypadków z udziałem wózków widłowych to potrącenia i uderzenia osób pieszych, kolizje z innymi wózkami widłowymi oraz uderzenia w elementy infrastruktury tj. regały magazynowe, odbojniki czy barierki.
Najczęstsze przyczyny wypadków z udziałem wózka widłowego
1. Zła organizacja pracy
Mimo coraz nowocześniejszej technologi stosowanej w wózkach widłowych oraz jasno określonych przepisów BHP, to właśnie błędy i zaniedbania na poziomie organizacji pracy powodują najwięcej wypadków. Przypomnijmy, iż zgodnie z obowiązującym prawem to pracodawca ma obowiązek chronić zdrowie i życie pracowników, między innymi poprzez stworzenie odpowiednich warunków pracy oraz odpowiednie wykorzystanie dostępnych rozwiązań technologicznych. Co ważne, pracodawca ponosi wszelką odpowiedzialność również w sytuacji kiedy pracownik nie wykonuje swojej pracy w sposób odpowiedni.
Zatem, z perspektywy pracodawcy niezwykle istotne jest nie tylko odpowiednie zorganizowanie wszystkich zachodzących procesów, ale również bieżąca, stała kontrola ich przebiegu.
2. Nieprawidłowe użytkowanie wózka widłowego
Winę za wypadki związane z nieprawidłowym użytkowaniem maszyny ponoszą oczywiście operatorzy. Najczęstsze nadużycia, które prowadzą do powstawania wypadków tego typu to przede wszystkim zbyt szybka i nieostrożna jazda oraz niedbałe załadowanie towaru. Dość często pojawiają się również wypadki związane z nieprawidłową blokadą kół.
Innym, często pojawiającym się błędem w zakresie prawidłowego wykorzystania wózka widłowego jest przewożenie zbyt ciężkiego lub zbyt dużego ładunku. Operatorzy bardzo często bagatelizują dopuszczalne limity maszyny, znacznie zwiększając ryzyko przewrócenia wózka lub niekontrolowanego upadku ładunku.
3. Zły stan techniczny maszyny
Niedociągnięcia na płaszczyźnie serwisowej oraz drobnych napraw to częsty problem w wielu zakładach produkcyjnych oraz halach magazynowych. Problemy tej natury najcześciej pojawiają się mniejszych przedsiębiorstwach, nie mniej jednak stanowią realne zagrożenie dla operatora wózka oraz osób przebywających w pobliżu.
Jak zapobiegać ewentualnym wypadkom?
Przyczyny wypadków z udziałem wózków widłowych coraz częściej brane są pod uwagę przez producentów maszyn. W rezultacie coraz częściej stosowane są rozwiązania mające na celu minimalizację ryzyka. Wózki widłowe nowej generacji wyposażone są w takie udogodnienia jak kamery, systemy automatycznej preselekcji wysokości czy sygnalizatory dźwiękowe i świetlne.
Pomimo coraz nowszych technologii, najskuteczniejszym sposobem zapobiegania wypadkom, nadal pozostaje przestrzeganie i egzekwowanie obowiązujących przepisów BHP.
Skutecznymi (i stosunkowo łatwymi do wprowadzenia) sposobami egzekwowania oraz przypominania o obowiązujących przepisach kadrze kierowniczej, są między innymi:
- ograniczenia prędkości egzekwowane przy pomocy elementów montowanych na posadzce (które przy poruszaniu ze zbyt dużą prędkością powodują duży dyskomfort dla operatora)
- znaki informujące i przypominające o limicie prędkości umieszczane w widocznych miejscach na magazynie lub hali produkcyjnej (poprawne przyjęcie limitów prędkości dla poszczególnych obszarów magazynu oprócz kwestii bezpieczeństwa pozwala również na precyzyjniejsze oszacowanie czasu i kosztów pracy)
- dbanie o odpowiednią widoczność - na magazynach gdzie pracuje większa liczba wózków widłowych oraz innych maszyn, pracownicy najczęściej noszą słuchawki ochronne, czasami też pracownicy po prostu słuchają muzyki na słuchawkach, sprawia to że niekiedy mogą oni nie słyszeć obecności innej maszyny. Dlatego dobrym rozwiązaniem jest stosowanie sygnalizatorów świetlnych na wózkach, znacznie zwiększających widoczność i bezpieczeństwo pracy
- ustalenie odpowiedniego planu poruszania się widlaków na magazynie - istotny element zarówno w przypadku nowych magazynów, jak również w magazynach gdzie panuje już przyjęty plan poruszania się. Dzięki okresowej weryfikacji możliwe jest wyłapanie ewentualnych zmian w pracy magazynu które powinny być na nowo uwzględnione.
- eliminacja wszelkich przeszkód (nawet tych drobnych) - niekiedy bywa że dany przejazd jest zbyt wąski lub na trasie przejazdu wózka widłowego występuje inne utrudnienie, które spowalnia lub utrudnia pracę, jednak jej nie uniemożliwia.